Theo phong tục từ thời xa xưa đến nay của người dân Việt Nam, cứ vào những ngày đầu tiên của một năm mới, mỗi gia đình lại chọn một người có đủ các tiêu chí như tính tình hòa nhã vui vẻ, dễ tính, tốt nết, rộng rãi, nhiệt tình, mạnh khỏe, hạnh phúc, thành đạt, đang ăn nên làm ra và đặc biệt là có tuổi tam hợp với gia chủ… để nhờ đến đến xông đất, xông nhà với mong muốn cả năm mọi việc đều dễ dàng, thuận buồm xuôi gió, gặp nhiều điều may mắn và tránh được những điều xui xẻo, phiền muộn.

Vào đêm giao thừa hoặc sáng mùng 1 Tết, chủ nhà sẽ mời người được chọn đến nhà đầu tiên để lấy vía tốt. Tùy theo tuổi và mệnh của gia chủ mà chọn người có mệnh tương sinh - nghĩa là mối quan hệ nuôi dưỡng, giúp đỡ, thúc đẩy nhau để vận động không ngừng, tránh tuổi tứ hành xung và những người trong gia đình đang có tang tóc. Ngũ hành tương sinh trong phong thủy được quy ước như sau: Mộc sinh Hỏa, Hỏa sinh Thổ, Thổ sinh Kim, Kim sinh Thủy, Thủy sinh Mộc, theo đó chủ nhà thuộc mệnh nào thì chọn người xông đất có mệnh tương sinh.

Trong phong thủy, tuổi “tam hợp” được quy ước như sau: Hợi Mão Mùi, Tý Thìn Thân, Ngọ Dần Tuất, Tỵ Dậu Sửu. Các tuổi xung khắc với nhau là: Dần xung Thân, Tỵ xung Hợi, Thìn xung Tuất, Sửu xung Mùi, Tý xung Ngọ, Mão xung Dậu. Theo truyền thống người được chọn xông nhà thường là đàn ông trụ cột trong gia đình, làm quan, gia cảnh khá giả hay người có học có tuổi tam hợp với chủ nhà là phù hợp nhất để mang lại niềm vui cho chủ nhà với lòng tin gia đình mình sẽ gặp nhiều may mắn và sung túc trong năm mới.

Trong trường hợp nếu chọn được người hợp tuổi nhưng khó tính, xấu nết, đạo đức kém, tính tình hay gắt gỏng, cáu bẳn, khờ dại đến xông nhà thì năm mới chủ nhà sẽ không được may mắn, thậm chí cả năm công việc làm ăn gặp khó khăn, vướng phải nhiều điều xui xẻo. Nếu không thể chọn được người hợp mệnh, hợp tuổi thì gia chủ có thể tự mình xông nhà cho mình, bằng cách đi ra khỏi nhà trước giờ giao thừa đến những nơi thiêng liêng như chùa hoặc đền ở gần nhà rồi xin lửa ở chùa về nhà.

Còn nếu không, kể cả có hợp tuổi, nhưng khó tính, đạo đức kém thì chưa chắc năm mới đã gặp may. Trường hợp không chọn được người hợp mệnh, hợp tuổi thì tốt nhất là tự mình xông nhà cho mình bằng cách đi ra khỏi nhà trước giờ giao thừa (ra chùa hoặc đền ở gần nhà rồi xin lửa ở chùa) về xông nhà cho mình cũng là giải pháp.

Những người được mời đến xông đất thường chỉ đến thăm hỏi, chúc tết trong khoảng năm mười phút chứ không ở lại lâu, với mong muốn mọi việc trong năm mới của chủ nhà được trôi chảy thông suốt, nhanh chóng. Tuy chỉ là một việc làm đơn giản nhưng việc xông đất đầu năm lại mang đầy ý nghĩa nhân văn lớn lao, không chỉ người đi xông đất có được niềm vui vì đã làm được việc có phúc mà những gia đình được xông đất cũng vui vẻ vì có động lực và niềm tin gia đình mình sẽ may mắn trong suốt năm tới.